Thổ phục linh – Trị bệnh Gout, xương khớp, bệnh ngoài da

Trong dân gian, thổ phục linh còn là cái tên khá xa lạ với chúng ta, nhưng Đông y đã dùng loại thảo dược này khá nhiều. Công dụng chủ yếu của vị thuốc này được biết đến nhiều nhất là trị hiệu quả bệnh Gout, các bệnh xương khớp và bệnh ngoài da. Vậy bạn đã biết gì về thổ phục linh và công dụng chữa bệnh từ loại cây này? Cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn qua bài viết sau nhé.

Giới thiệu đôi nét về thổ phục linh

Thổ phục linh còn có tên gọi khác là củ khúc khắc hay cây cận cù, là loại cây sống lâu năm, thường mọc hoang ở nhiều vùng miền nước ta.

Dưới đây là một số đặc điểm nhận dạng cây thổ phục linh:

• Là loài cây thân mềm, có dây leo dài 4m đến 5m
• Lá cây hình bầu dục, đầu nhọn, cuống có tua, mọc so le, màu xanh
• Hoa nở vào tháng 5 – 6 hàng năm, mọc thành tán, có màu hồng hoặc đỏ
• Quả tròn, mọc chùm, đường kính khoảng 8 – 10mm, quả non màu xanh lá, khi chín chuyển màu đen
• Sinh trưởng và phát triển mạnh ở vùng khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới

Cách thu hoạch và bào chế thổ phục linh làm thuốc: người dân đào cây để lấy hết phần rễ, chỉ lấy phần thân rễ hay còn gọi là củ rửa sạch, thái mỏng, phơi hoặc sấy khô, bảo quản dùng dần.

Khi bảo quản phải chú ý để nơi khô thoáng, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp.

Thành phần và công dụng của thổ phục linh

Theo nghiên cứu từ Đông y, củ khúc khắc có chứa nhiều thành phần hóa học có công dụng chữa bệnh và tốt cho sức khỏe con người.

Ở đây chúng ta chỉ bàn về bộ phận thân rễ được dùng bào chế làm dược liệu, chứa các thành phần: tinh bột, chất nhựa, tinh dầu, tamin, tigogenin, beta-sitosterol, sitosteron, stigmasteron và smilax saponin. Củ khúc khắc có vị ngọt, tính bình.

Thổ phục linh trị bệnh Gout

• Bài thuốc thứ nhất: Dùng 20g thổ phục linh đã bào chế, 7g đương quy, 7g thiên niên kiện cùng 10g tắc kè đá, sắc cùng 300ml nước cho đến khi lượng nước chỉ còn một nửa thì tắt bếp, để nguội
• Cách dùng: chia thuốc đã sắc thành 3 lần đều nhau, uống trong ngày, điều trị kiên trì 1 tháng với người bị Gout nặng, với người bệnh nhẹ có thể hiệu quả nhanh hơn khi dùng từ 10 đến 15 ngày
• Bài thuốc thứ hai: Dùng thổ phục linh, kim tiền thảo, bồ công anh, tử hoa địa đinh, sinh đại hoàng, liễu thụ hoa mỗi loại 30g sắc với 1 lít nước trong vòng 30 phút, chờ nước nguội dùng để rửa trực tiếp các chỗ khớp bị sưng đau do bệnh Gout.
• Công dụng: giảm các cơn đau nhức khớp xương do bệnh Gout gây ra, đào thải axit uric

Thổ phục linh trị bệnh xương khớp

• Bài thuốc trị nhức xương khớp: Dùng 20g thổ phục linh đã bào chế, 10g tổ rồng, 8g đương quy, 6g bạch chỉ, sắc cùng 1 lít nước cho đến khi nước cạn phân nửa
• Cách dùng: Chia thuốc đã sắc thành 3 lần đều nhau, uống trong ngày, điều trị kiên trì 1 tháng
• Công dụng: Khỏe gân cốt, giảm các chứng đau nhức xương khớp, đau mỏi vai gáy, phong thấp, ngăn ngừa loãng xương ở người cao tuổi

Với bệnh xương khớp, bạn cũng có thể dùng củ khúc khắc đã bào chế hầm cùng  thịt lợn ăn cả nước cả cái để vừa trị bệnh, vừa cải thiện hương vị bữa ăn.

Cách chế biến như sau: chuẩn bị 160g thịt lợn nạc, 80g củ khúc khắc, 20g trần bì, 20g sinh địa, tất cả rửa sạch, để ráo nước. Tiếp đến thái thịt nạc miếng vừa ăn, bỏ tất cả nguyên liệu vào hầm cùng nửa lít nước khoảng 2 giờ đồng hồ để ra hết chất vào nước, nêm nếm vừa ăn. Đây là món ăn vô cùng bổ dưỡng lại rất dễ ăn, không ngán.

Thổ phục linh trị được nhiều bệnh ngoài da

Thổ phục linh hay còn gọi củ khúc khắc được biết đến với nhiều tác dụng trị các bệnh ngoài da:

• Bệnh vẩy nến: dùng 40g củ khúc khắc, 80g cây cải trời sắc cùng 5 chén nước đến khi cạn còn nửa lượng nước, chia đều làm 4 phần uống trong ngày. Hoặc có thể thay thế bằng bài thuốc dùng 80g củ khúc khắc cùng 120g hạ khô cam thảo sắc cùng 2 lít nước chia uống 4 lần mỗi ngày sáng trưa chiều tối, kiên trì 1 đến 2 tháng.
• Bệnh dị ứng ngoài da: dùng 15 đến 30g củ khúc khắc sắc hoặc ngâm rượu uống
• Bệnh ung nhọt, lở loét miệng: dùng 60g củ khúc khắc, 20g mã xì hiện, 15g nhẫn đông hoa, 15g mũi mác, 5g cam thảo sắc đặc uống
• Nổi mề đay, mẩn ngứa, viêm da cơ địa: dùng 30g củ khúc khắc, 20g nhẫn đông hoa, 15g thương nhĩ tử sắc đặc uống 3 đến 4 lần mỗi ngày
• Viêm da có mủ: dùng 40g củ khúc khắc, 40g nhẫn đông hoa và 12g quốc lão, sắc đặc uống ngày 2 – 3 lần mỗi ngày
• Nấm kẽ chân, tay: 20g củ khúc khắc đun cùng 1 lít nước dùng ngâm chân hoặc tay, kiên trì thời gian dài cho đến khi các vết nấm ở kẽ chân tay biến mất
• Rôm sảy: 30g củ khúc khắc sắc đặc lấy nước thoa lên vùng da bị rôm sảy ngày 3 – 5 lần, có thể dùng trị rôm sảy cho cả trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người lớn
• Chàm da: tán củ khúc khắc thành bột mịn, pha sền sệt đắp lên vùng da bị chàm 30 phút mỗi ngày, kiên trì 3 – 5 ngày
• Ghẻ lở
• …

Ngoài ra, thổ phục linh còn được biết đến với nhiều lợi ích khác cho sức khỏe như:

• Chữa mất ngủ, giảm stress, căng thẳng thần kinh: dùng hạt sen khô, thổ phục linh, long nhãn mỗi thứ 50g chưng cách thủy khoảng 2 tiếng rồi ăn. Riêng với hạt sen nên ngâm nước khoảng 30 phút rồi luộc sơ trước khi chưng cách thủy
• Tẩy độc, thanh lọc cơ thể,…

Không dùng thổ phục linh các trường hợp sau:

• Người bị bệnh hen suyễn, các bệnh đường tiêu hóa, đái tháo đường hay phụ nữ có thai
• Thổ phục linh kỵ trà xanh nên không uống trà xanh khi đang dùng thổ phục linh trị bệnh gây mất tác dụng
• Mỗi bài thuốc về thổ phục linh đều nên hỏi ý kiến từ bác sĩ Đông y trước khi sử dụng

Những thông tin về các bài thuốc dùng thổ phục linh điều trị bệnh Gout, xương khớp và bệnh ngoài da trên chắc chắn sẽ giúp bạn trị bệnh nhanh chóng, hiệu quả. Chúc bạn và gia đình luôn khỏe!